saptanımcılık kelimesi ne demektir?

Saptanımcılık, felsefi bir terim olup, bilginin sadece gözlemlenebilir ve ölçülebilir gerçekliklere dayandırılması fikrini ifade eder. Bu yaklaşım, sadece somut verilere dayanarak bilgi edinilebileceğini savunur. Saptanımcılık, pozitivizm olarak da adlandırılır ve bilimsel yöntemin temel prensiplerinden biri olarak kabul edilir. Bu yaklaşım, bilginin sadece deney ve gözlem yoluyla elde edilebileceğini savunurken, metafizik veya spekülatif düşünceleri reddeder.

Saptanımcılığın Temel İlkeleri

Saptanımcılığın temel ilkeleri şunlardır:

• Empirizm: Saptanımcılık, bilginin sadece duyular aracılığıyla elde edilebileceğini savunur. Yalnızca gözlemlenebilir ve ölçülebilir gerçeklikler üzerine kurulu olan bilgiye dayanır.
• Pozitivizm: Saptanımcılık, pozitivist bir bakış açısını benimser. Bu da bilimsel yöntemin ve mantığın önemini vurgular.
• Reddedici Bir Tutum: Saptanımcılık, metafiziksel veya spekülatif düşünceleri reddeder. Yalnızca somut verilere dayanan bilgiyi kabul eder.

Saptanımcılığın Eleştirileri

Saptanımcılık, zaman içinde çeşitli eleştirilere maruz kalmıştır. Bazı filozoflar ve düşünürler, saptanımcılığın aşağıdaki nedenlerle eleştirildiğini belirtmişlerdir:

1. Deneyim Dışı Konuların Reddi: Saptanımcılık, deneyim dışı konuların varlığını reddeder. Bu da insan deneyiminin sınırlarını aşan konuların incelenemeyeceği anlamına gelir.
2. Bilginin Sınırları: Saptanımcılık, yalnızca gözlemlenebilir gerçekliklere dayandığı için soyut kavramları veya insan zihninin içsel deneyimlerini açıklamakta zorlanabilir.
3. Bilgi Üretme Sürecindeki Rolü: Saptanımcılık, bilgi üretme sürecinde insanın rolünü ve öznel deneyimleri göz ardı edebilir.

Saptanımcılık kavramının temel ilkeleri ve eleştirileri göz önüne alındığında, bu felsefi yaklaşımın bilgi teorisindeki önemli bir konumunu koruduğu söylenebilir.