Fiilimsi (İsim-Fiil, Sıfat-Fiil, Zarf-Fiil) Konu Anlatımı

Fiilimsiler, fiillere eklenen belirli eklerle oluşturulan sözcüklerdir ve fiillerin isim, sıfat veya zarf görevi yaparlar. İşte fiilimsiler hakkında önemli bilgiler:

Fiilimsilerin Özellikleri:

1. Fiilimsiler, eylemlerden türetilirler.
2. Olumsuzluk eki (-me / -ma) alabilirler.
3. Fiilimsiler, fiil çekim ekleri (şahıs ekleri, haber ve dilek kipleri) alamazlar.
4. Cümlede ad, sıfat veya zarf gibi görev yaparlar.

Fiilimsiler, üç kategoriye ayrılır: İsim-Fiil (Mastar), Sıfat-Fiil (Ortaç), ve Zarf-Fiil (Bağ-Fiil, Ulaç).

1. İsim-Fiil (Mastar):

• Fiillere getirilen “–ma / -me, -mak / -mek, -ış / -iş / -uş / -üş” ekleriyle oluşturulur.
• İsim-fiiller, fiillerin isim gibi kullanılabilen şekilleridir.
• Örnekler:
  • “Onunla tanışmayı ben de istiyorum.”
  • “Şiir okuyuşuna herkes hayran kaldı.”
  • “Balık tutmak bir yetenek işidir.”
  • “Evin her tarafını güzelce temizlemenizi istiyorum.”

2. Sıfat-Fiil (Ortaç):

• Fiillere getirilen “-an (-en), -ası (-esi), -maz (-mez), -ar (-er / -ır / -ir / -r), -dık (-dik / -duk /-dükce), -acak (-ecek), -mış (-miş / -muş / -müş)” ekleriyle yapılır.
• Sıfat-fiiller genellikle sıfat görevinde kullanılır.
• Örnekler:
  • “Çalışan öğrenci derslerinde başarılı olur.”
  • “Yaralanan yolcular hastaneye kaldırıldı.”
  • “Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç.”
  • “İnanılır bir olay değil yaşadığımız.”

3. Zarf-Fiil (Bağ-Fiil, Ulaç):

• Fiillere getirilen çeşitli eklerle oluşturulur (“–ken, -alı (-eli), -madan (-meden), -ince (-ınca / -unca / -ünce), -ip (-ıp / -up / -üp), -arak (-erek), -dıkça (-dikçe / -dukça / -dükçe / -tıkça /-tikçe / tukça / -tükçe), -e… -e (-a… -a), -r… -maz (-r… -mez), -casına (-cesine), -meksizin (-maksızın), -dığında (-diğinde / -duğunda / -düğünde / -tığında / -tiğinde / -tuğunda / -tüğünde)”.
• Zarf-fiiller, cümlede zarf olarak kullanılır ve iki cümleyi bağlamak için kullanılabilirler.
• Örnekler:
  • “Dereyi görmeden paçaları sıvama.”
  • “El, elin eşeğini türkü çağırarak arar.”
  • “Çocuklar, konuşa konuşa yanımızdan geçtiler.”
  • “O mahalleden ayrılalı tam üç yıl olmuş.”

Fiilimsiler, Türkçe dilinin yapısını zenginleştiren önemli bir dilbilgisi öğesi olarak karşımıza çıkar ve cümlenin anlamını zenginleştirirler.