aposteriori kelimesi ne demektir?

Apriori ve Aposteriori Nedir?

Apriori ve aposteriori terimleri, felsefe ve epistemoloji alanlarında sıkça kullanılan terimlerdir. Bu terimler, bilgi edinme sürecindeki farklı yaklaşımları ifade eder. Apriori, Latince “öncesinden” anlamına gelirken, aposteriori ise “sonradan” anlamına gelir. Bu terimler genellikle rasyonalizm ve empirizm felsefesi bağlamında ele alınır.

Apriori Bilgi

Apriori bilgi, deneyim veya gözlem yoluyla elde edilmeden önce var olan bilgidir. Bu tür bilgi, akıl yürütme, mantık veya sezgi gibi içsel süreçlerle elde edilir. Apriori bilgiye örnek olarak matematikteki temel kavramlar ve ilişkiler verilebilir. Örneğin, “Bir bütünün parçalarının toplamı bütünden küçük olamaz” gibi bir önerme apriori bir bilgidir çünkü bu ilke deneyime dayanmaz, aksine doğrudur.

Aposteriori Bilgi

Aposteriori bilgi ise deneyim veya gözlem yoluyla elde edilen bilgidir. Bu tür bilgi, duyular aracılığıyla dış dünyayı keşfetmek suretiyle elde edilir. Bilimsel gözlem ve deneyler sonucunda elde edilen bulgular aposteriori bilgiye örnektir. Örneğin, bir kişinin suyun kaynama noktasının 100°C olduğunu bilmek için suyu kaynatması ve bunu gözlemlemesi gerekir; bu da aposteriori bir bilgidir.

Özetle

Felsefe ve epistemoloji alanlarında apriori ve aposteriori terimleri, bilginin kaynağına ve doğasına ilişkin farklı perspektifleri ifade etmektedir. Apriori bilgi akıl yürütme veya içsel süreçlerle elde edilirken, aposteriori bilgi deneyim ve gözlem yoluyla elde edilir. Her iki tür de insanın sahip olduğu bilginin nasıl şekillendiği konusunda önemli bir rol oynar.