Türk dilinin tarihsel gelişimi ve önemli eserleri

1. Divanü Lügâti’t-Türk (1074)

• Yazarı: Kâşgarlı Mahmud
• Bu eser Türk topluluklarının dili, edebiyatı, yaşayışı ve âdetleri hakkında bilgiler içerir.
• Türk illerini ve dillerini kapsayan önemli bir kaynak eserdir.

2. Codex Cumanicus (XIII. yüzyıl sonları)

• Bu eser, Karadeniz’in kuzeyinde yaşamış olan Kuman (Kıpçak) Türklerinin dilini ve söz varlığını içerir.
• İtalyanlar tarafından hazırlandığı düşünülen eser, Kuman Türkçesinin Latin harfleriyle yazılmış bir bölümünü içerir.

3. Lehcetü’l-lügat (XVIII. yüzyıl)

• Yazarı: Mehmed Esad Efendi
• Türkçeden Türkçeye sözlüklerin erken örneklerinden biridir.

4. Müntahabat-ı Türkiyye (1842) ve Müntahabat-ı lügat-ı Osmaniyye (1852)

• Yazarı: James W. Redhouse
• Osmanlı Türkçesi ve Türkçe söz varlığına dair önemli eserlerdir.

5. Lehce-i Osmani (1876)

• Yazarı: Ahmed Vefik Paşa
• Osmanlı Türkçesi üzerine önemli bir sözlük ve dilbilgisi kitabıdır.

6. Kamus-ı Türki (1900)

• Yazarı: Şemseddin Sami
• Türk sözlükçülüğünün önemli bir eseridir ve pek çok sonraki sözlüğe kaynaklık etmiştir.

Bu eserler, Türk dilinin gelişimini ve tarihini anlamak için önemli kaynaklardır. Dilin evrimi, kültürel ve toplumsal değişimlere bağlı olarak bu sözlüklerde yansıtılmıştır.