İsim (Ad) Konu Anlatımı

Varlıkların, duyguların, düşüncelerin, kavramların ve çeşitli durumların adını belirtmek için kullanılan kelimelere isim veya ad denir. İsimler, genellikle üç ana kategoride incelenir:

1. Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler:

• Özel İsimler: Diğer varlıklardan farklı, özgün varlıkları ifade eden adlardır. Bu isimler sonradan verilir ve genellikle tanındıktan sonra zihnimizde canlanır. Örnekler şunlardır:
  • Kişi adları ve soyadları: Mustafa Kemal Atatürk, Cem Yılmaz, Tarkan
  • Kıta, devlet, ülke, millet isimleri: Avrupa, Türkiye, Almanya
  • Bölge, şehir, köy, semt, cadde ve yer adları: İstanbul, Kadıköy, Vatan Caddesi
  • Dil, din ve mezhep adları: Türkçe, İngilizce, İslamiyet
  • Eser (kitap, dergi, gazete) isimleri: Safahat, Bilim Çocuk, Milliyet
  • Kurum, dernek, işletme isimleri: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu
• Cins İsimler (Tür İsimleri): Aynı türden olan varlıkların ve kavramların ortak isimleridir. Örnekler:
  • ev, anne, sevgi, dergi, su, ceket

2. Varlıkların Sayılarına Göre İsimler:

• Tekil İsimler: Bir türden yalnızca bir varlığı ifade eden isimlerdir. Örnekler:
  • ağaç, öğrenci, asker, elma
• Çoğul İsimler: Aynı türden birden fazla varlığı ifade eden isimlerdir. Türkçede çoğul anlam “–lar /–ler” çoğul ekiyle verilir. Örnekler:
  • ağaçlar, öğrenciler, askerler, elmalar

3. Varlıkların Oluşuna Göre İsimler:

• Somut İsimler: Beş duyu organımızdan en az biriyle algılayabileceğimiz varlıkları ifade eden isimlerdir. Örnekler:
  • rüzgar, yağmur, çiçek, gürültü, deniz
• Soyut İsimler: Beş duyu organımızla algılanamayan kavramları ifade eden isimlerdir. Örnekler:
  • kin, iyilik, mutluluk, aşk, sevgi, vicdan

Özel isimlerin ilk harfi büyük yazılır ve özel isimlere gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır. Özel isimlere gelen yapım ekleri ise kesme işaretiyle ayrılmaz.

Çoğul eki (-lar / -ler) bazen cümleye farklı anlamlar da katabilir. Örneklerde görüldüğü gibi bazen anlam katma işlevi görebilir.

Topluluk isimleri, çoğul ekini almaz, ancak birden çok varlıktan oluşan bir grubu temsil eder. Örneklerde verilmiştir.

Somut isimler beş duyu organımızla algılanabilirken, soyut isimler algılanamayan kavramları ifade eder.

Bu bilgilere dayanarak isimleri üç ana kategoriye ayırabilirsiniz: Verilişlerine Göre İsimler, Sayılarına Göre İsimler ve Oluşlarına Göre İsimler.